ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΑΓΙΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Αριστερά της κυρίας εισόδου του ναού των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται το παρεκκλήσι του αγίου Καλλίστου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Ο άγιος Κάλλιστος γεννήθηκε στο τέλος του 13ου αιώνα. Κάτοχος μιας πολύπλευρης και σε βάθος παιδείας έγινε μοναχός στο Άγιο Όρος όπου και χειροτονήθηκε ιερέας στη σκήτη του μαγουλά ως εκπρόσωπος δε της Ιεράς μονής Ιβήρων πήρε μέρος σε ειρηνευτική αποστολή το 1342 που στόχευε στη συμφιλίωση του Ιωάννου Παλαιολόγου και του Ιωάννη Καντακουζινού. Πρωτοστάτησε στον αγώνα κατά της αιρέσεως των Βογόμιλων και έγινε μετά το θάνατο του Πατριάρχου Ισιδώρου Οικουμενικός Πατριάρχης το 1350. Το 1353 απομακρύνθηκε από τον Πατριαρχικό θρόνο για να επανέλθει σε αυτόν το 1355. Το 1364 ήλθε στην πόλη των Σερρών ως πρέσβης του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Παλαιολόγου προς τους Σέρβους, προκειμένου να συνάψει συμμαχία για την αναχαίτιση της Τουρκικής προέλασης. Όμως, από αιφνίδια αρρώστια πέθανε στις Σέρρες και τάφηκε με ιδιαίτερες τιμές στην Μητρόπολη των Σερρών. Η εκκλησία μας τον συγκατέλεξε στον χορό των Αγίων της και τιμά τη μνήμη του στις 20 Ιουνίου.

 

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Ένα από τα δύο παρεκκλήσια που ήταν χτισμένα στο εσωτερικό της δεύτερης περιμέτρου του κάστρου των Σερρών ήταν ο ναός του Αγίου Νικολάου. Το δεύτερο παρεκκλήσι, ερείπια του οποίου είδε το 1669 ο Γάλλος καπουτσίνος Robert de Dreux ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου και ήταν αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Ο ναός του Αγίου Νικολάου μνημονεύεται για πρώτη φορά σε πρακτικό του 1339-1342. Το 1688 ο Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή μαρτυρεί την ύπαρξη εντός του φρουρίου των Σερρών μόνο ενός ερειπωμένου εκκλησιαστικού κτίσματος. Το 1814 ο Γάλλος πρόξενος Cousinery σημειώνει στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις την ύπαρξη του ερειπωμένου ναού του Αγίου Νικολάου με λείψανα τοιχογραφιών. Το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου αρχιτεκτονικά είναι τρίκογχο μονόκλιτος ναός μετά τρούλου και κτίσθηκε πριν από το 1339. Αναστηλώθηκε, ίσως με κάποια διαφοροποίηση του αρχικού του σχεδίου από το λαϊκό αρχιμάστορα Λάζαρο Φωτιάδη και το γιο του Κύριλλο, Οι εργασίες αποκαταστάσεως του μνημείου ξεκίνησαν το 1935 και ολοκληρώθηκαν το 1948.

Αμέσως ο αγιογράφος Μιχάλης Κατσικώστας αγιογράφησε τον τρούλο και τη Πλατυτέρα. Το 1956 ζωγραφίστηκε από τους διακεκριμένους αγιογράφους Γ. Παραλή και Δ. Κεντάκη. Οι αγιογραφίες του ναού είναι αντίγραφα του αγιογραφικού διακόσμου του Πρωτάτου του Αγίου Όρους, του Όσίου Λουκά και της μονής Δαφνιού Αττικής. Ο προαύλιος χώρος του παρεκκλησίου κατά τους θερινούς μήνες αξιοποιείται ως χώρος πραγματοποιήσεως πολιτιστικών εκδηλώσεων.

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ «ΠΡΟΔΡΟΜΟΥΔΙ»

Μετόχι της ομωνύμου μονής του Τιμίου Προδρόμου του Μενοικέως, ο ναός του Τιμίου Προδρόμου "Προδρομούδι" είναι ένα από τα κατανυκτικότερα ιερά της πόλεως των Σερρών. Κτίσμα του Κωνσταντίνου Χολεβιάρη παραχωρήθηκε από τον κτήτορα του το 1341-1342 ως μετόχι στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου όταν έγινε ηγούμενός της. Ο ναός ανακαινίστηκε εκ βάθρων το 1819 από τους μοναχούς του Τιμίου Προδρόμου του Μενοικέως, Σιλβέστρο και Καλλίνικο Κοβατσέογλου.

 

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΚΡΥΟΝΕΡΙΤΗΣ

 

Ανατολικά της πόλεως των Σερρών βρίσκεται στο μετόχι της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου που τιμά τη μνήμη του Αγίου Γεωργίου του επονομαζομένου του "Κρυονερίτη". Πρώτη αναφορά του μικρού ναού βρίσκουμε σε χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου του πρεσβυτέρου το 1318. Κτίτορες "...εκ βάθρων. .."και "... εξ οικείων κόπων και αναλωμάτων..." του μονυδρίου"... το εις το όνομα τιμώμενον του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος και τροπαιοφόρου Γεωργίου του επικεκλημένου Κρυονερίτου..." είναι ο Σακελάριος της αγιοτάτης μητροπόλεως Σερρών Μουρμουράς και η ομόζυγός του Υπομονή μοναχή. Η μοναχή Υπομονή τον Ιούλιο του 1339 παραχωρεί τη δεσποτεία και κυριότητα του μονυδρίου στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου.

Το 1346 ο Κράλης της Σερβίας Στέφανος Δουσάν καταγράφει σε χρυσόβουλό του το μονύδριο του Κρυονερίτη, ως μετόχι της μονής του Φιλόθεου. Ο ναός καταστράφηκε εντελώς από τους Τούρκους το 1571. Παρέμεινε ερειπωμένος έως και το 1862, χρονιά που ο ηγούμενος της μονής του Προδρόμου Θεοδόσιος κατορθώνει την έκδοση φιρμανιού για την επισκευή του. Το 1871 κατασκευάζεται από τον επίσκοπο Δαφνουσίας Χαρίτωνα το αρχαιότερο σήμερα καμπαναριό των εκκλησιών της πόλης των Σερρών. Το οικοδόμημα στεγάζει δύο ναούς. Ο μικρότερος, που είναι προς το Βορρά, είναι αφιερωμένος στη δόξα του Αγίου Δημητρίου, ενώ ο προς το νότο ναός τιμά τον Άγιο Γεώργιο τον επικεκλυμένο Κρυονερίτη από πηγή ύδατος ψυχρού, που υπήρχε στην αυλή του ναού. Στο ναό υπάρχουν δύο σπουδαίας αγιογραφικής τέχνης εικόνες, η Παναγία η Βρεφοκρατούσα και ο Χριστός Παντοκράτορας.

Συγγραφέας:
Χαράλαμπος Βουρουτζίδης

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Χριστίνα Παπαφράγκου
Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης
Αλέξανδρος Κυπαρίσσης